دانه‌های کاج که به آن چلغوز می گویند، دارای تاریخچه بسیار غنی در آشپزی هستند که قدمت آن به هزاران سال پیش برمی‌گردد. حتی در کتاب انجیل نیز به این دانه‌ها اشاره‌شده است. در کتاب عهد عتیق آمده است: (من مانند درخت صنوبر سبز هستم. میوه تو از من پیدا شده است). دانشمندان کتاب مقدس معتقدند که این قسمت به درخت کاج و میوه خوراکی آن، مغز کاج اشاره دارد.
چلغوز یا آجیل کاج که درواقع دانه‌های خوراکی آن است از مخروط‌های درختان کاج به دست می‌آید. ازآنجاکه جمع‌آوری آن‌ها با زحمت زیادی انجام می‌شود جای تعجب نیست که قیمت آن‌ها نیز گران باشد؛ اما با توجه به محتویات مغذی آن مانند ویتامین‌ها، مواد معدنی و آنتی‌اکسیدان‌ها، آجیل‌های کاج انواع مختلفی از خواص غذایی را فراهم می کنند.
حقایق و مزایای سلامتی دانه‌های کاج (چلغوز)
1. آجیل‌های کاج می‌توانند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را کاهش دهند.
- مطالعات نشان می‌دهد که خوردن آجیل‌های درختی حدود پنج بار در هفته می‌تواند به کاهش خطر مرگ ناشی از بیماری‌های قلبی کمک کند؛ مانند سایر مغزها، آجیل‌های کاج سرشار از چربی‌های اشباع‌نشده مفید، منیزیم و ویتامین E هستند که برای محافظت از قلب مفید می‌باشند. اگر میخواهید درباره آجیل های مناسب قلب بیشتر بدانید مقاله فواید آجیل برای قلب را مطالعه بفرمائید.
- آجیل‌های کاج یا چلغوز همچنین به‌طور طبیعی حاوی استرول‌های گیاهی هستند، ترکیبی که می‌تواند به کاهش سطح کلسترول با چگالی کم (LDL) کمک کند. خوردن آجیل‌های درختی، ازجمله آجیل کاج، با کاهش سایز دور کمر، شاخص توده بدن و فشارخون همراه است. اهمیت زیادی دارد که برای جلوگیری از بیماری‌های قلبی، این موارد را تحت کنترل داشته باشید.
2. دانه‌های کاج دارای آنتی‌اکسیدان زیادی هستند.
- آنتی‌اکسیدان‌های آجیل کاج از ویتامین E گرفته تا روی، ممکن است به محافظت از سلول‌ها در برابر آسیب کمک کند.
3. دانه‌های کاج، زوال شناختی را کاهش می‌دهد.
- همه مغزها بخشی از رژیم غذایی MIND هستند، یک الگوی غذایی کاملاً بررسی‌شده که می‌تواند تا 35٪ به کاهش خطر ابتلا به بیماری آلزایمر کمک کند. رژیم غذایی MIND توصیه می‌کند حداقل پنج بار در هفته از انواع آجیل در رژیم غذایی خود استفاده کنید. قبلا در مقاله ای درباره پیشگیری از روال عقل با آجیل صحبت کردیم.
4. دانه‌های کاج سرشار از کالری مناسب هستند.
یک‌چهارم فنجان دانه کاج (حدود 330 عدد هسته کاج)، تقریباً 380 کالری دارد. این دانه‌ها دارای چربی‌های سالم، فیبر، پروتئین، ویتامین‌ها و مواد معدنی هستند. علاوه بر مغذی بودن، مغزها از سایر غذاهای میان وعده نیز غنی هستند و این باعث می‌شود در طولانی‌مدت کالری کمتری دریافت کنید.
چگونه آجیل کاج را در رژیم غذایی خود بگنجانیم؟
دانه‌های کاج یک عنصر اصلی در تهیه سس پستو کلاسیک ایتالیایی است، ترکیب خوش‌طعمی که شامل ریحان، سیر، پنیر پارمزان و روغن‌زیتون نیز می‌شود. از آن‌ها در ماکارونی، سوپ و انواع ساندویچ‌ها نیز استفاده می‌کنند. آجیل کاج بریان شده بسیار خوشمزه است که روی غذاهایی مثل ماکارونی، سالاد سبزی‌ها یا سوپ‌های هویج یا کدوتنبل پاشیده می‌شود.
روغن دانه کاج/ سندرم دانه کاج
درحالی‌که آجیل‌های کاج از فواید سلامتی برخوردارند، مراقب ادعاهایی که مربوط به خوب بودن مصرف دوز بالای روغن این دانه‌های می‌شود، باشید. روغن دانه‌های کاج اغلب به‌عنوان اکسیر جادویی برای کاهش کلسترول، تقویت ایمنی بدن و کاهش هضم غذا معرفی می‌شود اما مطالعات انجام‌شده تاکنون فقط بر روی موش‌ها انجام‌شده است. بهتر است به‌جای روغن دانه‌های کاج، فعلاً از خود این دانه‌ها استفاده کنید تا تحقیقات بیشتری در این زمینه انجام شود.
همچنین، برخی از افراد پس از خوردن دانه‌های کاج طعم تلخ یا بدی در دهان خود احساس می‌کنند. درحالی‌که نادر است، سندرم دانه‌های کاج (همان‌طور که شناخته‌شده است) می‌تواند چند هفته طول بکشد. این سندرم ممکن است از یکی از گونه‌های خاص آجیل کاج که بومی کشور چین است به نام Pinus armandii باشد. این دانه‌ها مضر نیستند اما می‌توانند آزاردهنده باشند.
